مقایسه SQL server و PostgreSQL | رهبران دیتابیس در مقابل هم

مقایسه SQL server و PostgreSQL یکی از آن مطالب داغ و جنجالی است، که همواره علاقه‌مندان و فعالان حوزه دیتابیس را به خود جذب می‌کند. هر دوی این نرم‌افزارها، پرچم‌داران حوزه مدیریت دیتابیس‌های رابطه‌ای محسوب می‌شوند. به همین علت، می‌خواهیم این دو نرم‌افزار را باهم مقایسه کنیم. خواندن این مطلب، به شما در انتخاب نرم‌افزار مناسب برای برآورده کردن نیازهایتان در زمینه مدیریت پایگاه داده کمک خواهد کرد. با ما همراه باشید.

تاریخچه توسعه SQL Server و PostgreSQL

مقایسه SQL server و PostgreSQL را با بررسی تاریخچه هر یک از آن‌ها آغاز می‌کنیم تا بتوانیم شباهت‌ها و تفاوت‌های روند توسعه این دو نرم‌افزار درک کنیم. ‌ آشنایی با روند توسعه و تغییرات هر نرم‌افزار، به ما در شناخت مخاطبان آن نرم‌افزار، هدف از توسعه نرم‌افزار، چشم‌انداز توسعه آن، نحوه پشتیبانی و… کمک زیادی می‌کند.

مقایسه SQL Server و PostgreSQL – تاریخچه SQL Server

نرم‌افزار SQL Server یک سیستم مدیریت دیتابیس رابطه ای است که توسعه آن را شرکت مایکروسافت (Microsoft) برعهده دارد و از آن برای ذخیره، بازیابی و دسترسی به داده‌ها، به‌صورت مستقیم یا از راه دور، استفاده می‌شود. برای آشنایی بیشتر، پیشنهاد می‌کنیم آموزش جامع SQL Server را مالعه نمایید.

نگاهی بر تاریخچه SQL Server:

• اولین نسخه این نرم‌افزار در سال ۱۹۸۹ و برای سیستم‌عامل OS/2 معرفی شد که بر پایه محصولی از شرکت Sybase بود. مایکروسافت امتیاز این نرم‌افزار را خرید و با برند SQL Server آن را عرضه کرد.
• در سال ۱۹۹۲، نسخه ۴.۲ (که اولین نسخه برای ویندوز هم بود) با ویژگی‌هایی مثل پروسیجر (Procedure)، تریگر (Trigger) و View معرفی شد.
• در ۱۹۹۵، نسخه ششم با ویژگی‌هایی مثل کوئری‌های توزیع‌شده (distributed queries) و رابط نرم‌افزاری ODBC (کوتاه‌شده Open Database Connectivity) معرفی شد.
• در ۱۹۹۸، نسخه هفتم با ویژگی‌هایی مثل سرویس‌های تبدیل داده (Data Transformation) ، سرویس‌های پردازش تحلیلی آنلاین (Online Analytical Processing) و پشتیبانی از XML، معرفی شد. نسخه هفت، اولین نسخه‌ای بود که در آن از هسته Windows NT برای ارتقای عملکرد و پایداری استفاده شده بود.
• در نسخه سال ۲۰۰۰، ویژگی‌هایی مثل پشتیبانی از ویندوز سرور، داده‌کاوی (Data Mining) ، تکثیر داده‌ها (database replication) و فشرده‌سازی فایل‌های بکاپ، به SQL server اضافه شد.
• در نسخه سال ۲۰۰۵، ویژگی‌هایی مثل زمان اجرای زبان مشترک (Common Language Runtime یا مفهوم CLR)، انواع داده XML، اسنپ شات (Snapshot) و پشتیبانی از  دات نت فریم ورک (Net Framework.) به این پلتفرم اضافه شد.

دانستن این نکات، برای انجام بهتر مقایسه SQL server و PostgreSQL لازم است. همانطور که می‌بینید، SQL server توسط مایکروسافت توسعه داده شده و یکپارچگی بسیار خوبی با سرویس‌های مبتنی‌بر ویندوز دارد. 

در نسخه‌های اخیر این نرم‌افزار، مثل نسخه‌های ۲۰۱۷، ۲۰۱۹ و ۲۰۲۲ ویژگی‌های جدید زیادی به این پلتفرم اضافه شده است. از نسخه ۲۰۱۷ به بعد می‌توان SQL server را روی پلتفرم لینوکس (Linux) هم نصب کرد. در نسخه‌های اخیر، ویژگی‌های کاربردی دیگری مثل پشتیبانی از کانتینرهای داکر (Docker Container) و پشتیبانی از زبان برنامه‌نویسی پایتون (Python) برای پیاده‌سازی ابزارهای حرفه‌ای تحلیل داده، به این پلتفرم اضافه شده است.

مقایسه SQL server و PostgreSQL – تاریخچه Postgresql

نرم‌افزار PostgreSQL مهم‌ترین و پیشرفته‌ترین نرم‌افزار متن‌باز (Open Source) و رایگانی است که می‌توانید از آن برای مدیریت دیتابیس استفاده کنید. از این نرم‌افزار می‌توان هم برای مدیریت پایگاه‌ داده شی‌گرا (Object Database) و هم برای مدیریت پایگاه داده رابطه‌ای (Relational Database) استفاده کرد.

نگاهی بر تاریخچه PostgreSQL:

• تولد این نرم‌افزار، به پروژه‌ای به نام POSTGRES که در سال ۱۹۸۶ و در دانشگاه برکلی انجام شد برمی‌گردد. این پروژه، با الهام از  دیتابیسی به نام Ingres انجام شده بود. امکان تعریف انواع داده و بازیابی اطلاعات از درون جداول مرتبط با یکدیگر، در POSTGRES وجود داشت. 
• در سال ۱۹۹۴، پروژه با نام PostgreSQL95 ادامه پیدا کرده و یک مفسر زبان SQL نیز به آن اضافه شد.
• از سال ۱۹۹۶ تاکنون، این پروژه تحت نام PostgreSQL ادامه پیدا کرده است. اولین نسخه تحت این عنوان، نسخه شش بود (که درواقع اشاره‌ای به پروژه POSTGRES و این که PostgreSQL دنباله آن است، دارد).
• امکاناتی مثل ساخت جدول و اسکیما (Schema) در نسخه‌های ۷.۲ و ۸.۲ به PostgreSQL اضافه شد. 

مهم‌ترین نکته‌ای که مرور تاریخچه این نرم‌افزار در رابطه با مقایسه SQL server و PostgreSQL به ما می‌دهد، متن‌بازبودن و رایگان‌بودن PostgreSQL برای همیشه است.

در نسخه‌های اخیر PostgreSQL قابلیت‌هایی مثل:

• بهبود در تکرار منطقی (Logical Replication).
• بهبود در اجرای موازی.
• بهبود پشتیبانی از فرمت JSON.
• بازبینی در دسترسی‌های مدیر.
• بهبود در مانیتورینگ.
• پشتیبانی از شتاب‌دهنده سخت‌افزاری.
• و…

به آن اضافه شده است. پس از آشنایی با تاریخچه این دو نرم‌افزار، می‌خواهیم آن‌ها را از جنبه‌های مختلف، باهم مقایسه کنیم.

مقایسه SQL Server و PostgreSQL – نبرد رو در رو

در این قسمت، این دو نرم‌افزار پرکاربرد را در برابر یکدیگر قرار داده و عملکرد آن‌ها را از جنبه‌های مختلف باهم بررسی می‌کنیم.

ساختار

با بررسی ساختار این دو نرم‌افزار، به نتایج زیر می‌رسیم:

• برنامه SQL Server به زبان C نوشته شده، درحالیکه PostgreSQL به زبان‌های C و ++C است.
• هردوی آن‌ها از برنامه‌نویسی رویه‌ای (Procedural) پشتیبانی می‌کنند. 
• برنامه PostgreSQL با پشتیبانی از نوع داده JSON می‌تواند به‌راحتی زبان‌هایی مثل پایتون، PHP ، جاوا (JAVA) و پرل (Perl) را با SQL ترکیب کند. 
• برای یکپارچگی SQL Server با سایر زبان‌های برنامه‌نویسی‌، به نصب درایورهای اضافی یا نوشتن کلاس‌های شخصی‌سازی شده، نیاز داریم.
• عدم نیاز PostgreSQL به فایل‌های DLL و وجود تعداد زیادی از عبارات باقاعده (Regular expression)، این برنامه را به یک ابزار تحلیل داده ایده‌آل تبدیل کرده است. این در حالی است که SQL Server در این زمینه، از رقیبش جا مانده است.

بنابراین می‌توانیم بگوییم که در زمینه‌هایی مثل امکان یکپارچگی با زبان‌های برنامه‌نویسی، PostgreSQL برتری خود را نشان می‌دهد.

عملکرد

با مقایسه این دو نرم‌افزار ازنظر عملکرد، به نتایج زیر می‌رسیم:

• هردو نرم‌افزار از قابلیت پارتیشن‌بندی پشتیبانی می‌کنند، ولی PostgreSQL این کار را به‌صورت مؤثرتر و با هزینه بسیار کمتری انجام می‌دهد. همچنین مدیریت هم‌روندی بهتری نسبت به SQL Server دارد که باعث اجرای راحت‌تر فرآیندهای دسترسی به داده‌ها و اشتراک‌گذاری آن‌ها به‌صورت هم‌زمان می‌شود.
• برنامه PostgreSQL از کنترل همروندی چندنسخه‌ای (MVCC) پشتیبانی می‌کند که احتمال وقوع بن‌بست (Deadlock) را کاهش می‌دهد. این در حالی است که SQL Server ، مشکلاتی در هم‌روندی دارد که ممکن است منجر به وقوع بن‌بست شود.
• ایندکس‌گذاری (Indexing) در SQL Server نسبت به PostgreSQL، نیاز به بهبود دارد.

بنابراین می‌توانیم بگوییم که در زمینه‌هایی مثل پارتیشن‌بندی، مدیریت هم‌روندی و Indexing، برنامه PostgreSQL دست برنده را دارد.

مقیاس پذیری

با مقایسه عملکرد دو نرم‌افزار در زمینه مقیاس‌پذیری، می‌توانیم بگوییم که هردوی آن‌ها مقیاس‌پذیری مناسبی را در برابر افزایش حجم داده‌، نشان می‌دهند. برای مثال، PostgreSQL می‌تواند تعداد بیشتری از هسته‌های پردازشی را در هنگام اجرای کوئری‌ها به‌صورت هم‌زمان، به کار بگیرد.

یا این که SQL Server، یک ابزار سطح بالا را برای افزایش یا کاهش عملکرد سیستم براساس نیاز، در اختیار کاربران قرار می‌دهد. پس می‌توانیم نتیجه بگیریم که هردو نرم‌افزار، مقیاس‌پذیری خوبی دارند. البته باید بگوییم که SQL Server در زمینه مقیاس‌پذیری سازمانی (و به‌طورکلی ارائه قابلیت‌های سازمانی)، یک سروگردن بالاتر از PostgreSQL است و عملکرد بهتری در این زمینه دارد.

دسترس پذیری

با مقایسه عملکرد دو نرم‌افزار در زمینه دسترس‌پذیری به نتایج زیر می‌رسیم:

• هردو نرم‌افزار، ویژگی‌های دسترس‌پذیری خوبی شامل پارتیشن‌بندی، ثبت گزارش به‌صورت لحظه‌ای، متدهای چندگانه تکثیر داده‌ها و… را در اختیار کاربر قرار می‌دهند.
• قابلیت shared-disk failover موجود در PostgreSQL، دیتابیس را برای تشخیص سریع مشکلات، به‌صورت پیوسته مانیتور می‌کند. در SQL Server نیز یک ابزار مشابه، وجود دارد.

پس در زمینه دسترس‌پذیری نیز می‌توانیم نمره قبولی به هردو نرم‌افزار بدهیم.

امنیت

با بررسی عملکرد دو نرم‌افزار در زمینه امنیت، به نتایج زیر می‌رسیم:

• هر دو نرم‌افزار، امنیت دیتابیس را به‌عنوان اولویت خود درنظر گرفته‌اند و قابلیت‌های خوبی را در این زمینه ارائه کرده‌اند.
• در PostgreSQL از پروتکل‌های LDAP (کوتاه شده Lightweight Directory Access Protocol) و مدیریت دسترسی ممتاز (privileged access management) برای احراز هویت در سرور استفاده می‌شود. در SQL Server نیز از احراز هویت ویندوز در کنار ترکیبی از متدهای احراز هویت، استفاده شده است.
• در PostgreSQL از متدهای رمزنگاری مثل SSL و گزینه‌های مبتنی‌بر الگوریتم‌های رمزنگاری مختلف، استفاده شده است. در SQL Server هم از گزینه‌های رمزنگاری مثل مفهومTDE، رمزنگاری ستون در جداول (column-level encryption) و… استفاده شده است.
• هردو نرم‌افزار، قابلیت‌های خوبی را برای تعیین سطح دسترسی به دیتابیس، مدیریت نقش‌ها، نظارت بر دسترسی به داده‌ها و… فراهم کرده‌اند.

پس می‌توانیم بگوییم که قابلیت‌های امنیتی پیشرفته‌ای در هر دو نرم‌افزار وجود دارد.

پشتیبان گیری و ریکاوری

فرقی نمی‌کند که با چه نوعی از پایگاه داده سروکار دارید؛ شما باید همواره تهیه نسخه پشتیبان از دیتابیس را مدنظر قرار دهید. بکاپ‌گیری و ریکاوری، دو عامل مهم در مدیریت بحران و اطمینان از عملکرد صحیح دیتابیس در زمان‌های وقوع هرگونه فاجعه، هستند.

با بررسی عملکرد دو نرم‌افزار در زمینه پشتیبان‌گیری، متوجه می‌شویم که هر دو نرم‌افزار، قابلیت‌های خوبی مثل موارد زیر را فراهم کرده‌اند. بنابراین، هردو نرم‌افزار از این نظر، نمره قبولی می‌گیرند.

• بکاپ‌گیری در فواصل زمانی تعیین‌شده. 
• بکاپ‌گیری از راه دور. 
• تست اطمینان از عملکرد بکاپ‌گیری و سلامت فایل‌های پشتیبان.
• نظارت بر عملکرد دیتابیس و تشخیص زودهنگام خطا.
• و… 

پشتیبانی

برای استفاده از هر پلتفرمی، باید به نحوه پشتیبانی از آن هم توجه کنید. این پشتیبانی، شامل نحوه انتشار به‌روزرسانی و وجود منابع لازم برای آموزش استفاده از آن پلتفرم، می‌شود. 

برنامه PostgreSQL به‌عنوان یک نرم‌افزار متن‌باز و رایگان، جامعه بزرگی از کاربران را به خود جذب کرده است. بنابراین، انجمن‌های زیادی در اینترنت، آماده پاسخگویی و راهنمایی برای استفاده از این پلتفرم هستند. توسعه‌دهنده این نرم‌افزار هم هر سال، یک نسخه جدید از آن را منتشر می‌کند. 

در مقایسه SQL server و PostgreSQL ازنظر پشتیبانی، SQL Server نام بسیار بزرگی را پشت سر خود می‌بیند؛ یعنی شرکت مایکروسافت. این مجموعه هر چند سال یکبار، یک نسخه جدید از این نرم‌افزار را منتشر می‌کند و آن را در هر نسخه، بهبود می‌دهد. توسعه SQL Server توسط مایکروسافت باعث شده تا این نرم‌افزار با سایر محصولات مایکروسافت، به‌راحتی یکپارچه شود. جامعه بزرگی از کاربران این نرم‌افزار هم آماده کمک به شما در استفاده از این برنامه هستند که می‌توانید آن‌ها را در انجمن‌های گفتگوی مایکروسافت و سایر سایت‌های اینترنتی پیدا کنید. 

قیمت

همانطور که گفتیم، PostgreSQL یک نرم‌افزار متن‌باز و رایگان است. این نرم‌افزار، تحت نظر یک گروه جهانی، توسعه داده می‌شود. این در حالی است که SQL Server توسط مایکروسافت و تحت یک لایسنس تجاری به بازار عرضه می‌شود. نسخه‌های مختلفی از SQL Server وجود دارد که طبق امکاناتشان، قیمت متفاوتی دارند. شما باید نسخه مناسب با نیازها و بودجه خود را انتخاب و تهیه کنید.

موارد استفاده SQL Server و PostgreSQL 

تا اینجای مقایسه SQL server و PostgreSQL با ویژگی‌ها، شباهت‌ها و تفاوت‌های هریک از آن‌ها آشنا شدیم. اما می‌خواهیم بدانیم بهترین زمان برای استفاده از هر یک از این نرم‌افزارها، چه زمانی است؟

بهترین مواقع برای استفاده از PostgreSQL 

ابتدا مزایای PostgreSQL را باهم مرور می‌کنیم:

• رایگان‌بودن 
• راحتی در یکپارچگی با انواع زبان های برنامه نویسی
• دردسترس‌بودن برای تمامی پلتفرم‌های پرکاربرد
• مقیاس‌پذیری مناسب
• وجود قابلیت‌های پیشرفته

این مزایا باعث می‌شود تا در مواقع زیر، استفاده از PostgreSQL را به SQL Server ترجیح دهیم:

• زمانی که از ساختارهای پیچیده برای ذخیره داده استفاده می‌کنید.
• زمانی که دیتابیس، به‌صورت هم‌زمان در دسترس چندین کاربر قرار می‌گیرد.
• زمانی که امنیت و یکپارچگی داده‌ها برای شما مهم است.
• زمانی که به نوشتن کوئری های پیشرفته نیاز دارید.

در موارد بالا، PostgreSQL می‌تواند با توجه به قابلیت‌ها، ساختار و امکاناتش، برای شما مفید باشد. البته نباید فراموش کنیم که برای یادگیری آن باید زمان بیشتری را نسبت به SQL Server اختصاص دهید. همچنین GUI (رابط کاربری گرافیکی این نرم‌افزار) هم نسبت به SQL Server، ضعیف‌تر است. 

اما چه زمانی بهتر است SQL Server را به PostgreSQL ترجیح دهیم؟ 

در این قسمت از مقایسه SQL server و PostgreSQL ، بهترین مواقع برای استفاده از SQL Server را معرفی می‌کنیم:

• به یکپارچگی دیتابیس با سایر محصولات مایکروسافت و ویندوز، نیاز دارید.
• به مقیاس‌پذیری در سطح سازمانی نیاز دارید. 
• به یکپارچگی دیتابیس با ابزارهای هوش تجاری (Business Intelligence) و تحلیل داده‌ها نیاز دارید.
• به یکپارچگی با دات نت نیاز دارید.

درواقع باید بگوییم که هیچ یک از این نرم‌افزارها بر دیگری برتری ندارد؛ بلکه شما باید با توجه به نیازهای خود، یکی از آن‌ها را انتخاب کنید.

سخن پایانی

در این مطلب، به مقایسه SQL server و PostgreSQL پرداختیم و این دو نرم‌افزار را از جنبه‌های مختلفی مثل ساختار، قیمت، عملکرد، مقیاس‌پذیری، امنیت و… با هم مقایسه کردیم. هر دوی این نرم‌افزارها جزو امن‌ترین سیستم‌های مدیریت دیتابیس هستند. ازنظر عملکرد، PostgreSQL در بسیاری از موقعیت‌ها (مثل یکپارچگی داده‌ها، هم‌روندی و…) برتری خود را نشان می‌دهد. همچنین نسبت به SQL Server، متن‌باز و رایگان است. البته گفتیم که SQL Server هم مزایای خودش را دارد و برای استفاده‌های سازمانی، یا در جاهایی که به یکپارچگی با پلتفرم ویندوز نیاز داریم، بهتر است. فراموش نکنید که هیچ‌کدام از این نرم‌افزارها را به‌عنوان بهترین سیستم مدیریت دیتابیس انتخاب نکردیم. شما باید مطابق با نیازهای خود، یکی از این نرم‌افزارهای محبوب را انتخاب کرده و از ویژگی‌های آن، بهره‌مند شوید. ما در نیک آموز منتظر نظرات ارزشمند شما درباره این مقاله هستیم.