۱۰ نمونه رایج از نرم افزارهای مصورسازی داده ها در سال ۲۰۲۴

نرم افزارهای مصورسازی داده ها راهی برای نمایش داده‌های خام و ارائه اطلاعات کارآمد هستند. Data Visualization درک و تصمیم‌گیری مبتنی‌بر داده را ساده می‌کند؛ بنابراین یکی از کلیدی‌ترین راه‌حل‌ها در سازمان‌ها و شرکت‌ها شناخته می‌شود.

در این مقاله، ابتدا به بررسی سوال «مصورسازی داده چیست» می‌پردازیم و پس از آن، اهمیت و نقش آن را بررسی می‌کنیم. در انتها به‌سراغ معرفی ۱۰ مورد از نرم افزارهای مصورسازی داده ها می‌رویم و ویژگی‌های هرکدام را بررسی می‌کنیم.

مصورسازی داده چیست؟

براساس گزارش Fortune Business Insights، بازار مصورسازی داده‌ (Data Visualization) در سال ۲۰۱۹ حدود ۸.۸۵ میلیارد دلار برآورد شده بود. این کمپانی در بررسی‌های خود پیش‌بینی کرد که تا سال ۲۰۲۷، ارزش این بازار به ۱۹.۲۰ میلیارد دلار خواهد رسید.

مصورسازی داده ها فرآیند نمایش گرافیکی داده‌های خام در قالب نقشه‌های جغرافیایی، نمودارها، خطوط، اینفوگرافیک‌ها، نقشه‌های حرارتی و نمودارهای آماری است. مصورسازی داده، اطلاعات خام و ناهماهنگ را به‌صورت یک‌جا و قابل درک به مخاطبان ارائه می‌دهد. بنابراین تجزیه‌وتحلیل ساده و استخراج بینش‌های عملی و ایده‌های ناب از دل داده‌ها ممکن می‌شود. درنتیجه مدیران کسب‌وکارها و سایر همکاران می‌توانند از یافته‌های این تکنیک برای تصمیم‌گیری سریع در لحظه استفاده کنند. برای آشنایی بیشتر با این بحث، مقاله مصورسازی داده چیست و چگونه آن را در Power BI انجام دهیم؟ را مطالعه کنید.

۵ اهمیت و نقش مصورسازی داده‌ ها در تحلیل داده‌ 

اهمیت نرم افزارهای مصورسازی داده ها به‌دلیل قابلیت‌هایی است که این ابزارها در اختیارمان قرار می‌دهند. لیست این قابلیت‌ها را در ادامه مشاهده خواهید کرد.

۱. تشخیص الگو و کشف بینش‌های ارزش‌مند 

اولین قدم در تحلیل داده، تشخیص الگوها و کشف بینش‌های موجود در آن‌ها است. مصورسازی داده ها به تحلیل‌گران اجازه می‌دهد تا به سرعت ترندها، الگوها، نقاط دورافتاده از آمارگیری و روابط را در داده‌های خام شناسایی کنند.

۲. بهبود درک داده‌ها و ارتباطات 

نمایش‌ داده‌ها در قالب‌های گرافیکی، درک آن‌ها را آسان‌تر و تحلیل داده را ممکن می‌کند. به‌همین‌دلیل ابزاری مهم برای کارفرماها هستند. همچنین این تکنیک به پر کردن شکاف بین کارشناسان داده و سایر اعضای یک سازمان کمک می‌کند.

۳. تصمیم‌گیری سریع‌تر و بهتر 

با استفاده از نرم افزارهای مصورسازی داده ها می‌توانیم نظر کارفرماها را جلب کرده و ایده‌های خود را پیاده‌سازی کنیم. این موضوع روی سرعت بخشیدن به فرآیند تصمیم‌گیری و افزایش انتخاب‌های مبتنی‌بر داده، نقش مثبتی را به‌جا می‌گذارد. 

۴. به‌خاطرسپاری اطلاعات

اطلاعات بصری سریع‌تر از متن و کلمات در مغز پردازش می‌شوند. بنابراین راحت‌تر از متن و اعداد به یاد می‌آیند. 

۵. ادغام با داستان سرایی داده 

تحلیل داده روی کاغذ، فرآیندی زمان‌بر، پیچیده و خارج از حوصله افراد زیادی است. بنابراین با کمک داستان سرایی داده، یک فرآیند پیچیده را شروع و با ارائه بینش‌های دقیق، آن را به‌ ساده‌ترین شکل ممکن به‌اتمام می‌رسانیم. 

انواع نرم‌ افزارهای مصورسازی داده‌ ها 

در این بخش، به معرفی محبوب‌ ترین نرم‌افزارهای مصورسازی داده‌ می‌پردازیم و آن‌ها را در دو دسته نرم افزارهای تجاری مصورسازی داده ها و نرم‌افزارهای تحت وب جا می‌دهیم.

۳ نمونه از نرم افزارهای تجاری مصورسازی داده ها

1. Power BI: اولین انتخاب ما در دسته نرم افزارهای مصورسازی داده برای اهداف تجاری، Microsoft Power BI است. Power BI به‌طور خاص برای اهداف Data Visualization طراحی و ساخته شده است. این نرم‌افزار امکان وارد کردن داده‌ها از منابع مختلف را فراهم می‌کند؛

2. Microsoft Excel: اکسل یک نرم‌افزار صفحه گسترده است و در دسته ابزارهای مصورسازی داده‌ها جا نمی‌گیرد؛ اما ازآن‌جایی‌که ویندوز و مجموعه آفیس، پایه ثابت‌های هر سازمانی در ایران هستند، ما این گزینه را در دسته نرم افزارهای مصورسازی داده ها برای اهداف تجاری معرفی می‌کنیم. با توجه به مستندات مایکروسافت، شما می‌توانید از اکسل برای طراحی حداقل ۲۰ نمودار با استفاده از داده‌های خام در فایل خود استفاده کنید. این نمودارها شامل Bar Charts، دایره‌ای، پراکنده و انواع پیشرفته‌تر مانند نمودارهای Radar، هیستوگرام‌ها و نقشه‌های درختی است؛

3. Tableau: یکی از محبوب‌ترین نرم افزارهای مصورسازی داده ها که محبوبیت خود را مدیون این دو دلیل است: ۱) کاربری آسان و ۲) فوق‌العاده قدرت‌مند. این نرم‌افزار می‌تواند با صدها منبع داده ادغام شود تا کاربر با آزادی کامل آن‌ها را وارد برنامه کند. Tableau که متعلق به Salesforce است، میلیون‌ها کاربر و توسعه‌دهنده فعال را در انجمن خود جای داده است. این ابزار در هر دو دسته تحت وب و تجاری قرار می‌گیرد. نسخه رایگان آن با نام “Tableau Public” در دسترس عموم است. البته این ابزار با Power BI نیز تفاوت‌هایی دارد که در این مقاله می‌توانید با آن‌ها آشنا شوید.

۴ نمونه از نرم افزارهای مصورسازی داده ها تحت وب

1. Google Charts: برای حرفه‌ای‌هایی که به ساخت نمودارهای بصری به‌شکل آنلاین علاقه‌مند هستند، Google Charts یک گزینه رایگان و محبوب است. این ابزار می‌تواند داده‌ها را از منابع مختلف – ازجمله Salesforce، پایگاه‌های داده SQL، و Google Sheets – جمع‌آوری کند. سپس این داده‌ها را با استفاده از فناوری‌های HTML5/SVG به نمودارهای جذاب تبدیل می‌کند. ۱۸ نوع نمودار متداول مانند نمودارهای میله‌ای، دایره‌ای، هیستوگرام، جغرافیایی و نمودار ناحیه توسط این ابزار پوشش داده شده‌اند؛

2. Zoho Analytics: برنامه Zoho Analytics یکی از قوی‌ترین نرم افزارهای مصورسازی داده ها است که برای اهداف تجاری و افراد متخصص طراحی شده است. به‌همین‌دلیل، عمده‌ترین کاربرد این ابزار در فروش، بازاریابی، سود، درآمد و هزینه‌ها با داشبوردهای کاربرپسند است؛

3. Datawrapper: Datawrapper ابزاری آنلاین برای ترسیم نمودارها، نقشه‌ها و سایر گرافیک‌ها است. مخاطبان اصلی این ابزار، خبرنگارانی بودند که روی داستان‌های خبری کار می‌کردند؛ اما هر فردی که مسئول مدیریت یک وب‌سایت است، می‌تواند از این ابزار استفاده کند. این ابزار با محدودیت در ادغام منابع داده مواجه است؛ یعنی باید داده‌ها را به‌صورت دستی در ابزار کپی و جای‌گذاری کنید. به‌همین‌دلیل، احتمال بالا رفتن خطا در صورت عدم دقت می‌تواند بروز پیدا کند؛

4. Chartio: Chartio چیزی که این نرم‌افزار را از سایر ابزارها متمایز می‌کند، قیمت پایین‌تر و راه‌اندازی آسان آن است؛ حتی برای افرادی که تجربه کدنویسی ندارند. در این نرم‌افزار، از Visual SQL استفاده می‌شود؛ زبانی اختصاصی برای جست‌وجوی داده‌ها که بدون کدنویسی در SQL انجام می‌شود. داشبوردهای پویا و هم‌گام‌سازی با داده‌های جدید، امنیت بالا و انطباق HIPPA برای حساس‌ترین داده‌ها، ازجمله مزایای این ابزار هستند.

مقایسه ویژگی‌ های کلیدی نرم‌افزارهای مصورسازی داده‌ ها

مزایا و معایب استفاده از نرم‌ افزارهای مصورسازی داده‌ ها

مزایا و معایب استفاده از نرم افزارهای مصورسازی داده ها، ما را نسبت‌به کار با این ابزارها مسلط خواهند کرد. بنابراین در ادامه لیست این نقاط قوت و ضعف را مشاهده خواهید کرد.

مزایای استفاده از نرم افزارهای مصورسازی داده ها

• به‌کارگیری کدهای رنگی یا اشکال متفاوت و انتقال پیام به‌شکلی صریح
• قابلیت‌های گوناگون و متعدد به‌منظور بهبود فرآیند مصورسازی
• امکان کار با داده‌هایی از منابع دیگر
• یک‌پارچگی در برخی ابزارها و سادگی در انتقال داده‌ها – مانند Power BI و Microsoft Excel
• ارائه داده‌هایی با منابع قابل اتکا و مستندسازی بینش‌ها براساس این منابع

معایب استفاده از نرم افزارهای مصورسازی داده ها

• ضعف در به‌روزرسانی ابزارها توسط برخی از کمپانی‌های سازنده 
• امکان گزافه‌گویی در داده‌ها و بینش‌ها به‌دلیل عدم دسترسی به اسناد نرم‌افزار
• امکانات گسترده و عدم آشنایی مخاطبان مبتدی با آن‌ها
• عدم کنترل و مدیریت داده‌های اشتباه در برخی از ابزارها
• محدودیت در فضای وارد کردن داده یا مصورسازی آن‌ها

۳ مرحله انتخاب یک نرم‌ افزار مناسب برای مصورسازی داده‌ ها

انتخاب بهترین نرم افزار مصورسازی داده، نیاز به آگاهی از سه مرحله دارد که در این بخش هرکدام را توضیح خواهیم داد.

۱. شناسایی نوع داده 

همه داده‌ها به‌شکل یکسانی مصورسازی نمی‌شوند و هرکدام به تکنیک‌ها و نمودارهای متفاوتی نیاز دارد. قبل از انتخاب روش تجسم داده‌ها، نوع داده‌هایی که با آن کار می‌کنید را بشناسید.

• داده‌های طبقه‌بندی شامل دسته‌ها یا گروه‌های مجزای مختلفی هستند؛ مانند دسته‌های محصول، بخش‌‌بندی مشتریان یا پاسخ‌های نظرسنجی. برای تجسم این نوع داده‌ها، نمودارهای میله‌ای، دایره‌ای و نمودارهای پشته‌ای بهترین انتخاب هستند؛
• داده‌های عددی از مقادیر پیوسته تشکیل می‌شوند که نمودارهای خطی، پراکندگی و هیستوگرام بهترین انتخاب برای آن‌ها هستند. 

۲. شناخت مخاطبان

پیشینه، تخصص و ترجیحات مخاطبان شما در انتخاب نرم افزار مناسب برای مصورسازی داده‌ها، اهمیت بسیار زیادی دارد. ابزار مدنظرتان باید امکان قانع کردن این افراد و ایجاد تعاملی موثر با آن‌ها را داشته باشد.

• برای متخصصانی که درک عمیقی از تکنیک‌ها و ابزارهای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها دارند، نمودارهای پیچیده و جزئی‌ انتخاب مناسبی است؛ نمودارهایی که شامل تکنیک‌های آماری پیشرفته، ویژگی‌های تعاملی و حاشیه‌نویسی‌های دقیق هستند، در این فضا بیشترین کاربرد را دارند. بنابراین استفاده از نرم‌افزارهای Power BI و Tableau، بهترین گزینه‌ها هستند؛
• برای مخاطبان غیرفنی، سادگی و وضوح کلید موفقیت شما خواهند بود. پس با ابزارهای ساده‌تر مانند Google Charts و Chartio، اینفوگرافیک‌های مختصری بسازید تا اصطلاحات فنی و پیچیدگی‌های غیرضروری را به حداقل برسانید.

۳. کاوش در ابزارهای مختلف 

طیف گسترده‌ای از انواع نرم افزارهای مصورسازی داده ها وجود دارد که هرکدام ویژگی‌ها، قابلیت‌ها و رابط‌های کاربری مختلفی دارند. آشنایی با این ابزار و نقاط قوت آن‌ها، بهترین راه‌کار برای انتخاب بهترین گزینه موجود است. هنگام طی کردن مراحل انتخاب یک نرم‌ افزار مناسب برای مصورسازی داده‌ ها، سطح تخصص، پیش‌نیازها و بودجه خود را درنظر بگیرید. 

• ابزارهای شناخته‌شده مانند Tableau و Microsoft Power BI رابط‌های کاربرپسند، انواع نمودارها و قابلیت‌های قدرت‌مند آنالیز داده‎ها را ارائه می‌دهند؛
• ابزارهای ساده‌تر که اغلب به‌صورت آنلاین در دسترس هستند – مانند Zoho Analytics و Datawrapper، گزینه‌های مناسب برای افراد مبتدی هستند.

۴ نکته کلیدی برای ایجاد مصورسازی‌های موثر و کارآمد

هدف از به‌کارگیری نرم افزارهای مصورسازی داده ها، ساده کردن فرآیندهای پیچیده و القای پیام به‌شکلی ساده است. بنابراین در ادامه نکاتی در این زمینه ارائه می‌دهیم تا بتوانید به هدف خود برسید.

۱. شناخت دقیق مخاطبان

پیش از مصورسازی داده‌ها، نسبت‌به ویژگی‌های مخاطبان خود، سلیقه و میزان درک آن‌ها از داده‌ها آشنایی پیدا کنید. آن‌ها به‌دنبال چه چیزی است؟ به چه سوالاتی اهمیت می‌دهند؟ آیا نمودارهای شما نگرانی‌های آن‌ها را برطرف می‌کند؟ 

۲. دریافت بازخورد

داده‌های شما باید به مخاطبان انگیزه بدهد تا در شغل یا جایگاه خود، عملکرد مطلوبی داشته باشند. بنابراین یکی از نکات کلیدی در مصورسازی داده، بازخورد گرفتن از آن‌ها است. بنابراین خروجی نهایی را به یک یا دو نفر از آن‌ها نشان دهید و نظرشان را بپرسید. 

۳. انتخاب نمودار مناسب

هر نمودار برای هدف  خاصی طراحی شده است. برای آشنایی با انواع نمودار، باید زمان کافی را به مطالعه هرکدام اختصاص دهید. صرف این زمان مانند سرمایه‌گذاری روی ایده و بینش‌های خودتان است. در انتها تلاش کنید با دانش آموخته‌شده‌تان، بهترین نموداری که می‌تواند پیام را به‌شکل واضح و سریع منتقل کند را برگزینید.

۴. طراحی ساده 

گاهی قابلیت‌ها و امکانات گسترده این ابزارها، متخصصان را وسوسه می‌کند تا از اشکال و رنگ‌های متفاوت استفاده کنند. یادتان باشد که هدف از به‌کار گرفتن نرم افزارهای مصورسازی داده ها، ساده کردن داده‌های خام است. بنابراین استفاده از دو یا سه رنگ و انتخاب نمودارهای مناسب، شما را به هدف‌تان خواهند رساند. 

آینده مصورسازی داده‌ ها و نقش هوش مصنوعی در آن

برخی از مهندسان و دانشمندان داده، لیست زیر را جزو آینده مصورسازی داده ها و نقش هوش مصنوعی در آن می‌دانند.

۱. گسترش قابلیت‌های تعاملی

نمودارهای تعاملی به کاربران اجازه می‌دهند تا داده‌ها را به‌صورت Real-time ارزیابی و اصلاح کنند.

۲. طراحی انسان‌محور

تمرکز بر تجربه کاربر، دسترسی او به منابع و گسترش قابلیت‌هایی برای ایجاد تجسم‌های معنادار، ازجمله آینده پیش‌بینی‌شده برای مصورسازی داده‌ها است.

۳. کاربری آزاد 

یکی از ترندهای آینده در مصورسازی داده‌ها، دموکرسی‌سازی Data Visualization است؛ روشی که هر کاربر صرف‌نظر از تخصص فنی و میزان دانش خود، امکان دسترسی و مصورسازی را خواهد داشت.

۴. پیاده‌سازی گیمیفیکیشن  در فرآیند طراحی

المان‌های گیمیفیکیشن برای جذاب‌تر و لذت‌بخش‌تر کردن آنالیز داده‌ها، فرآیند ساخت نمودارها را ساده می‌کند؛ ویژگی مهمی که برای افراد غیرمتخصص ارائه می‌شود تا بتوانند مفاهیم پیچیده را به‌شکلی ساده منتقل کنند.

۵. کشف الگو و بینش

هوش مصنوعی و یادگیری ماشین می‌توانند مجموعه داده‌های بزرگ را به‌سرعت و با دقت پردازش کنند. بنابراین اولین تاثیر هوش مصنوعی روی مصورسازی داده‌ها، پیش‌بینی الگوها و ترندهای پنهانی است که توسط انسان نادیده گرفته می‌شوند. 

۶. تجسم‌های پویا و تطبیقی

ماهیت پویا روشی برای آگاهی سازمان از تغییرات داده در لحظه است. بنابراین هر کارفرما و رهبر تیم می‌تواند تصمیمات مبتنی‌بر داده را سریع‌تر و دقیق‌تر نهایی کند.

۷. تجسم‌های شخصی‌سازی‌شده

هوش مصنوعی براساس تعاملات قبلی کاربران و بررسی تاریخ‌چه فعالیت آن‌ها شخصی‌سازی می‌کند. بنابراین تجربه کاربری بهبود یافته و اثربخشی هر نمودار افزایش پیدا خواهد کرد.

۸. ادغام چندپلتفرمی

هوش مصنوعی ادغام یکپارچه ابزارهای تجسم با منابع داده و پلتفرم‌های مختلف را ساده می‌کند. به‌همین‌دلیل، می‌توانیم تجربه کاربری یک‌پارچه‌ای را در همه ابزارها داشته باشیم.

جمع بندی: نرم افزارهای مصورسازی داده ها

کاربران نرم افزارهای مصورسازی داده ها باید با هدف ساده‌سازی اطلاعات و ارائه بینش‌های ارزش‌مند از این ابزارها استفاده کنند. انتخاب قوی‌ترین ابزار همیشه بهترین ایده نیست؛ چون برای برخی از افراد یادگیری نرم‌افزارهایی مانند Power BI زمان‌بر و پیچیده است؛ درحالی‌که همان کاربر به‌راحتی با Google Charts کار می‌کند و به هدف خود می‌رسد. بااین‌حال، به یاد داشته باشید که ابزارهای معرفی‌شده تنها بخشی از فرآیند مصورسازی داده‌ها هستند و همه‌چیز به هدف و زمان آزاد شما بستگی دارد.