سرویس SQL Server Browser چیست؟ آشنایی با نحوه راه اندازی و کاربردها

سرویس SQL Server Browser یکی از سرویس‌های نرم‌افزار ساخت و مدیریت پایگاه داده SQL Server است که اولین بار در نسخۀ ۲۰۰۵ معرفی شد. مرورگر SQL Server به عنوان یک سرویس ویندوز اجرا می‌شود و کاربردهای مختلفی دارد؛ از جمله ارائۀ اطلاعات Instance و Port به درخواست‌های اتصال ورودی و استخراج اطلاعات سرویس‌های SQL Server.

در این مقاله قصد داریم بعد از آشنایی بیشتر با SQL Server Browser و اهمیت آن، نحوۀ راه‌اندازی این سرویس را بررسی کنیم و به مقایسۀ این مرورگر با ابزارهای مشابه بپردازیم.

سرویس SQL Server Browser چیست؟

سرویس SQL Server Browser تحت عنوان یکی از سرویس‌های ویندوز اجرا می‌شود. این سرویس درخواست‌های ورودی را برای منابع SQL Server مایکروسافت دریافت می‌کند و اطلاعاتی را دربارۀ نمونه‌های SQL Server نصب‌شده روی سیستم ارائه می‌دهد.

مرورگر SQL Server را می‌توانید حین راه‌اندازی این نرم‌افزار یا با استفاده از SQL Server Configuration Manager پیکربندی کنید. به طور پیش‌فرض، سرویس SQL Server Browser در این موقعیت‌ها به طور خودکار شروع به فعالیت می‌کند:

• هنگام ارتقا دادن یک نصب
• هنگام نصب روی یک کلاستر
• هنگام نصب یک نمونۀ نام‌گذاری‌شده از موتور دیتابیس
• هنگام نصب یک نمونۀ SSAS

نقش های سرویس SQL Server Browser

برای هر Instance از موتور دیتابیس و سرویس‌های تحلیل SQL Server، مرورگر SQL Server می‌تواند نام نمونه و شمارۀ نسخه را ارائه دهد. سرویس SQL Server Browser در این موقعیت‌ها به کمک شما می‌آید و به مدیریت بهتر دیتابیس کمک می‌کند: 

1. مرور لیستی از سرورهای موجود
2. اطمینان از اتصال به نمونۀ سرور صحیح
3. اطمینان از اتصال به نقاط پایانی اتصال اختصاصی (DAC)

اهمیت SQL Server Browser در مدیریت پایگاه داده

سرویس SQL Server Browser نقش مهمی در مدیریت دیتابیس در یک محیط شبکه ایفا می‌کند. عملکرد اصلی آن، کمک به برنامه‌های کاربردی سرویس گیرنده است تا به نمونۀ صحیح SQL Server متصل شوند. به خصوص زمانی که چندین نمونه در یک ماشین واحد در حال اجرا هستند.

زمانی که SQL Server را نصب می‌کنید، می‌توانید چندین نمونه را روی یک سرور اجرا کنید. مرورگر SQL Server به شناسایی و تمایز بین این نمونه‌ها کمک می‌کند و به کاربر می‌گوید که به کدام نمونه از SQL Server متصل شود.

هر نمونه از SQL Server می‌تواند پورت‌های مختلفی را شنود کند. سرویس SQL Server Browser پیگیری می‌کند که کدام نمونه در حال شنود کدام پورت است. زمانی که کاربر درخواست اتصال به یک نمونۀ نام‌گذاری‌شده را دارد، این سرویس می‌تواند شمارۀ پورت صحیح را ارائه دهد و اتصال را به مکان مناسب هدایت کند.

با مدیریت شنود پورت‌ها و رسیدگی به درخواست‌های کاربر، مرورگر SQL Server به حفظ یک محیط امن و سازمان‌یافته کمک می‌کند. این سرویس به مدیر دیتابیس اطمینان می‌دهد که فقط کاربران مجاز می‌توانند نمونه‌های موجود را مشاهده کنند و به آن‌ها متصل شوند.

نحوه راه اندازی سرویس SQL Server Browser

برای راه‌اندازی سرویس SQL Server، این مراحل را به ترتیب دنبال کنید:

1. ابتدا وارد SQL Server Configuration Manager شوید و گزینۀ SQL Server Services را انتخاب کنید.

2. در صفحۀ بعد، روی SQL Server Browser کلیک کنید.

3. یک پنجرۀ کوچک برایتان باز می‌شود که تنظیمات سرویس را نشان می‌دهد. می‌بینید که دکمۀ Start خاموش است و نمی‌توانید روی آن کلیک کنید.

4. وارد تب Service شوید، Start Mode را از حالت Disabled به Automatic تغییر دهید و روی OK کلیک کنید.

5. حالا اگر دوباره به تب Log On برگردید، می‌بینید که دکمۀ Start روشن شده است و می‌توانید آن را انتخاب کنید.

6. روی OK کلیک کنید. سرویس SQL Server Browser با موفقیت راه‌اندازی شده است!

مزایا و معایب استفاده از سرویس SQL Server Browser

استفاده از سرویس SQL Server Browser علاوه بر تمام مزایایی که دارد، می‌تواند چالش‌هایی را هم به دنبال داشته باشد. در ادامه، به بررسی مزایا و معایب استفاده از این سرویس می‌پردازیم.

مزایای استفاده از SQL Server Browser

1. استفاده از این سرویس آسان است و کاربران نیازی به دانستن شمارۀ پورت نمونه‌های نام‌گذاری‌شده ندارند. سرویس مرورگر SQL Server آن‌ها را به طور خودکار به نمونۀ صحیح هدایت می‌کند.
2. سرویس SQL Server Browser مدیریت و اتصال به چند نمونۀ SQL Server را در یک ماشین ساده‌تر می‌کند.
3. با شنود درخواست‌های اتصال ورودی و هدایت آن‌ها به نمونۀ مناسب، ارتباط یکپارچۀ شبکه را تسهیل می‌کند.
4. کشف نمونه‌های SQL Server را در شبکه امکان‌پذیر می‌کند که به ویژه در محیط‌های بزرگ‌تر دیتابیس بسیار مفید است.
5. طراحی آن کاربرپسند است و کاربران می‌توانند بدون نیاز به دانش پیکربندی دقیق، به نمونه‌های SQL Server متصل شوند.

معایب استفاده از SQL Server Browser

1. اگر سرویس مرورگر SQL Server به درستی ایمن نشود، می‌تواند سرور را در معرض خطرات امنیتی بالقوه قرار دهد.
2. این سرویس اطلاعاتی را دربارۀ نمونه‌های SQL Server ارائه می‌دهد؛ بنابراین می‌تواند هدف حملات امنیتی با هدف کشف و بهره‌برداری از سرورهای پایگاه داده باشد.
3. اگر منابع سرور شما محدود است، استفاده از این سرویس به دلیل مصرف منابع بیشتر، چندان برایتان مناسب نیست.
4. برای کاهش ریسک خطرات امنیتی، ممکن است به فایروال و پیکربندی‌های امنیتی پیچیده‌تری نیاز داشته باشید که نیازمند هزینه و تخصص فنی بیشتری است.
5. اگر سرویس SQL Server Browser از کار بیفتد یا اشتباه پیکربندی شود، می‌تواند دسترسی کاربران را برای اتصال به نمونه‌های صحیح مختل کند.

کاربرد های عملی SQL Server Browser در یک سازمان

در بخش‌های قبل، از نقش و اهمیت مرورگر SQL Server در مدیریت دیتابیس گفتیم. حالا بیایید به سراغ بررسی چند مثال عملی از کاربرد سیستم SQL Server Browser برویم.

1.  کاربر ۵ درخواست را ارسال کرده است که بدون پاسخ از سرور به اتمام می‌رسد. بنابراین اتصال کاربر به نمونۀ نام‌گذاری‌شده برقرار نمی‌شود.
2.  یک درخواست UDP از ماشین کاربر به ماشین سرور در پورت ۱۴۳۴ ارسال شده است. سرور از پورت ۱۴۳۴ از طریق UDP به مشتری با لیستی از نمونه‌های سرور و پورت‌ها پاسخ می‌دهد.
3. هیچ تماسی با پورت ۱۴۳۴ سرور از طریق UDP انجام نشده است. در عوض، اتصال مستقیم به پورت TCP مشخص‌شده در Connection String برقرار می‌شود.

جمع‌بندی

سرویس SQL Server Browser یکی از سرویس‌های نرم‌افزار SQL است که به مدیریت آسان‌تر دیتابیس کمک می‌کند. کاربرد اصلی این سرویس، کمک به برنامه‌های کاربردی سرویس گیرنده است تا به نمونۀ صحیح SQL Server متصل شوند. با استفاده از مراحلی که در این مقاله شرح دادیم، می‌توانید مرورگر SQL Server را به راحتی راه‌اندازی کنید و یک محیط امن و سازمان‌یافته در پایگاه داده بسازید.