توزیع لینوکس چیست؟ همراه با معرفی ۱۰ نمونه پرکاربرد انواع نسخه های لینوکس

توزیع لینوکس برای لینوکس‌کاران مثل دستور پخت غذا برای سرآشپز است. انواع توزیع‌های متنوع Linux دستتان را برای انتخاب براساس هرنیازی باز می‌گذارد. این سیستم‌عامل مانند یک مترجم کاربلد با توزیع‌هایش ارتباط بین برنامه‌های کامپیوتری و سخت‌افزار سیستم را برقرار می‌کند. درحال‌حاضر، بیش از ۳۰۰ توزیع فعال از لینوکس شناخته شده است. در این مقاله، به بررسی اهمیت توزیع های لینوکس، کاربردی‌ترین انواع، بسته‌های مدیریت و امنیت توزیع‌های آن می‌پردازیم.

توزیع لینوکس چیست؟

توزیع لینوکس یک پکیج کامل شامل هسته لینوکس، کتابخانه‌های سیستمی، ابزارها، نرم‌افزار‌های کاربردی و سیستم مدیریت پکیج است. توزیع‌های لینوکس مثل یک آشپز ماهر، مواد اولیه را باهم ترکیب کرده تا یک غذای خوشمزه (سیستم‌عامل Linux) را تحویلتان دهند. همچنین به‌دلیل متن‌بازبودن، هرفردی می‌تواند توزیع (نسخه‌ای) از لینوکس ارائه دهد. حتی این امکان فراهم است که نسخه موجود را تغییر داده و شخصی‌سازی کنید.

اهمیت توزیع‌ ها در لینوکس

توزیع لینوکس برای کاربر مثل قلمو برای نقاش است و به هر فردی این امکان را می‌دهد تا شاهکار هنری خود را با این قلمو خلق کند؛ فرقی نمی‌کند دنبال یک توزیع قدرتمند برای توسعه بازی و گیمینگ هستید یا فقط یک توزیع کاربرپسند و سبک برای کارهای ساده نیاز دارید. به‌عبارتی، برای هرکاربر، توزیعی در آستین Linux قرار دارد. لینوکس یک سیستم‌عامل‌ متن‌باز محبوب است که با سخت‌افزار و منابع سیستم‌ شما مانند رم، حافظه و پردازنده به‌طور مستقیم کار می‌کند؛ اغراق نیست اگر بگوییم در دنیای تکنولوژی، تاج قدرتمند محبوبیت و کاربرد را به سر دارد. از ابرکامپیوترهای قدرتمند گرفته تا گوشی‌های هوشمند و تجهیزات زیرساخت اینترنت، ردپای این سیستم‌عامل را در همه آن‌ها می‌توانید مشاهده کنید. باتوجه به این حجم از محبوبیت و کاربرد، توزیع لینوکس انواع مختلفی دارد که در ادامه با آن‌ها آشنا خواهید شد.

۱۰ نمونه از محبوب ترین انواع توزیع های لینوکس 

از اوایل دهه ۱۹۹۰، زمانی که لینوکس برای اولین‌بار منتشر شد، شرکت‌های زیادی مجموعه نرم‌افزاری خود را برای همراهی با هسته لینوکس توسعه دادند. این مجموعه‌ها قبلاً روی سی‌دی، DVD و حتی فلاپی‌دیسک توزیع می‌شد. اما امروز به لطف اینترنت، اغلب آن‌ها به‌طور آنلاین در دسترس هستند. در این بخش، شما را با ۱۰ نمونه از کاربردی‌ترین و پراستفاده‌ترین توزیع های لینوکس آشنا خواهیم کرد.

Debian .۱: پدرخوانده توزیع‌ های قدرتمند لینوکس

Debian حکم پدرخوانده محبوب توزیع های لینوکس را دارد؛ توزیع‌هایی همچون اوبونتو و مینت از نسل دبیان بوده و شهرتشان را مدیون ثبات و کارایی آن هستند. توزیع دبیان با بیش از ۵۹ بسته نرم‌افزاری، نیاز شما به یک توزیع قدرتمند، پایدار و باثبات را برآورده می‌کند، با سخت‌افزارهای مختلف سازگار است و به‌طور مداوم به‌روزرسانی می‌شود. جدیدترین نسخه با ثبات دبیان، نسخه ۱۲.۴ یا Bookworm است.

دبیان بیشتر مورد پسند کاربرانی است که دنبال یک سیستم‌عامل باثبات، قابل‌اعتماد و پرامکانات برای کارهای روزمره، برنامه‌نویسی و حتی سرور هستند. اگرچه همواره در حال به‌روزرسانی بوده اما تمرکز اصلی آن روی ثبات و پایداری است؛ بنابراین اگر دنبال جدیدترین نرم‌افزارها و به‌روزترین امکانات هستید، شاید دبیان گزینه اول شما نباشد.

۲. Gentoo: توزیع لینوکس برای افراد حرفه‌ ای

Gentoo یک توزیع لینوکس قدرتمند و خاص است؛ اما برای افراد تازه‌کار مناسب نیست. این نسخه، بیشتر موردعلاقه مدیران شبکه و سیستم‌عامل، توسعه‌دهندگان حرفه‌ای و کسانی است که عاشق کنترل کامل روی سیستم هستند. به‌عبارتی، برخلاف توزیع‌های محبوب مثل اوبونتو، جنتو آماده نیست؛ یعنی شما باید قطعات مختلف را سرهم کنید و پیکربندی‌ توزیع را انجام دهید. به همین دلیل، انعطاف‌پذیری بالایی دارد و به شما امکان مدیریت و کنترل بیشتر روی سیستم‌عامل را می‌دهد.

راز قدرت Gentoo در وجود یک سیستم مدیریت پکیج به اسم Portage است. این سیستم، بسته‌های نرم‌افزاری را دانلود و به‌شکل بهینه‌ای برای سخت‌افزار شما کامپایل می‌کند. نتیجه‌ آن، یک سیستم‌عامل سریع، بهینه و کاملاً شخصی‌سازی‌شده است.

۳. Ubuntu: محبوب‌ ترین توزیع لینوکس

اوبونتو، محبوب‌ترین توزیع لینوکس در جهان، دروازه‌ای برای ورود افراد مبتدی، حرفه‌ای و حتی کسانی است که از مک یا ویندوز خسته شدند. رابط کاربری ساده و کاربرپسند آن، یادگیری این سیستم‌عامل را به تجربه‌ای لذت‌بخش تبدیل می‌کند. انعطاف‌پذیری و امکانات شخصی‌سازی فراوان، Ubuntu را به گزینه‌ای ایده‌آل برای حرفه‌ای‌ها نیز تبدیل کرده است.

آخرین نسخه اوبونتو با اسم رمز (Focal Fossa 20.04) آپدیت شده و قابلیت جدیدی دارد. از تم جذاب Yaru و آیکون‌های خوش‌نقش که بگذریم، به پشتیبانی فوق‌العاده از برنامه‌های Snap و قابلیت مقیاس‌پذیری بخش‌ها (Fractions scaling) می‌رسیم که باعث نمایش تدریجی محتوا می‌شود. نسخه ویژه دیگری از Ubuntu به اسم «استودیو اوبونتو» نیز وجود دارد که مخصوص کارهای تولید محتوا و هنرمندانه است. با این توزیع، می‌توانید کارهای ویرایش ویدئو، عکس، صدا و گرافیک را به بهترین شکل انجام دهید.

۴. Linux Mint: مناسب‌ ترین توزیع لینوکس برای کاربری روزمره

دنبال یک سیستم‌عامل لینوکس فوق‌العاده، زیبا و کاربرپسند برای کارهای روزمره هستید؟ Linux Mint ، توزیع محبوب مبتنی‌بر اوبونتو، در خدمت شما است. لینوکس مینت در سه نسخه مختلف با محیط‌های کاربری Cinnamon ،XFCE و MATE ارائه می‌شود. هرکدام از این محیط‌ها، زیبایی و کاربری خاصی دارند و شما می‌توانید آن‌ها را انتخاب کنید:

• Cinnamon: ظاهری زیبا و کاربرپسند دارد و برای کارهای روزمره مناسب است.
• XFCE: سبک‌تر و کم‌مصرف‌تر بوده و برای کامپیوترهای قدیمی‌تر مناسب است.
• MATE: یک محیط کاربری کلاسیک و باثبات دارد که یادآور سیستم‌عامل‌های قدیمی‌تر است.

نسخه فعلی لینوکس مینت (نسخه ۲۰)، یک نسخه بلندمدت (LTS) است و تا سال ۲۰۲۵ از پشتیبانی امنیتی و به‌روزرسانی بهره‌مند خواهید شد.

۵. Red Hat Enterprise Linux: توزیع لینوکس مخصوص شرکت‌ ها و سازمان‌ ها

دنبال یک سیستم‌عامل قدرتمند و امن برای کسب‌وکار خود هستید؟ Red Hat Enterprise Linux (به اختصار RHEL) گزینه‌ای ایده‌آل برای شماست. RHEL یک توزیع لینوکس است که به‌طور خاص برای استفاده در شرکت‌ها و سازمان‌ها طراحی شده است. این توزیع، یکی از بهترین جایگزین‌های متن‌باز برای پلتفرم‌های نرم‌افزاری دیگر مانند مایکروسافت به‌شمار می‌رود.

RHEL با به‌روزرسانی‌های امنیتی مداوم، خیال شما را از بابت حملات سایبری آسوده می‌کند. همین ثبات و امنیت بالا، RHEL را به انتخابی ایده‌آل برای سرورهای سازمانی تبدیل کرده است. RHEL به‌راحتی روی سرورهای فیزیکی، محیط‌های مجازی‌سازی مانند VMware و HyperV حتی فضای ابری قابل نصب است. با پلتفرم OpenShift ، که بر پایه کانتینرهای Docker و مدیریت‌شده توسط Kubernetes است، RHEL در دنیای فناوری کانتینر حرف اول را می‌زند. دو مخزن اصلی برای توزیع RHEL وجود دارد:

• AppStream (جریان برنامه): این مخزن شامل تمام برنامه‌های کاربردی است که می‌خواهید روی سیستم خود نصب کنید.
• BaseOS: در مقابل AppStream، این مخزن تنها برنامه‌های ضروری برای عملکرد‌های اصلی سیستم را در اختیار شما قرار می‌دهد.

RHEL با لایسنس ارائه‌شده و اشتراک آن به‌صورت سالانه تمدید می‌شود. کاربران می‌توانند برای مدل‌های اشتراک مختلفی ازجمله لینوکس برای مراکز داده مجازی، ایستگاه کاری و مجموعه توسعه‌دهنده لینوکس، مجوز تهیه کنند.

۶. CentOS 8: توزیع لینوکس پایدار برای عاشقان فناوری

CentOS، یک سیستم‌عامل متن‌باز و مبتنی‌بر جامعه کاربری، با ارائه زیرساختی قوی و قابل اتکا برای علاقه‌مندان به لینوکس است. برخلاف Red Hat Enterprise Linux که هزینه‌بر هست، CentOS به‌طور کاملاً رایگان، قابل دانلود و نصب است. این توزیع لینوکس به‌طور مداوم به‌روزرسانی‌های امنیتی و ویژگی‌های جدید را دریافت می‌کند. این موضوع به شما اطمینان می‌دهد که سیستم‌عامل شما همیشه برابر تهدیدات امنیتی جدید محافظت می‌شود و از جدیدترین امکانات و قابلیت‌ها بهره می‌برد.

CentOS 8 برای مدیران سیستم، کاربران سازمانی، برنامه‌نویسان، توسعه‌دهندگان و هر کاربری که به‌دنبال تجربه ثبات، قدرت و انعطاف‌پذیری لینوکس بدون پرداخت هزینه‌های گزاف است، حرفی برای گفتن دارد. نسخه ۸.۲ سومین نسخه از CentOS 8، به‌تازگی منتشر شده است. این نسخه از مخازن Base OS و App stream استفاده می‌کند و شامل جدیدترین نسخه‌های نرم‌افزارهایی مانند Python 3.8، GCC 9.1 و  Maven 3.6 است.

Fedora .۷: مناسب‌ ترین توزیع لینوکس برای دانشجویان 

Fedora ، با شعار سادگی و کاربری آسان، سال‌هاست که به‌عنوان یکی از دوستانه‌ترین توزیع های لینوکس شناخته می‌شود. رابط کاربری زیبا و نرم‌افزارهای ازپیش‌نصب‌شده، کار را برای تازه‌کارهای دنیای لینوکس، راحت‌تر از همیشه می‌کند. فدورا قدرتی فراتر از سادگی دارد؛ این توزیع قدرتمند و انعطاف‌پذیر، برای رایانه‌های شخصی، لپ‌تاپ‌ها، سرورها و حتی دنیای اینترنت اشیا (IoT) قابل استفاده است.

فدورا از اعضای خانواده CentOS است. هردوی این توزیع‌ها بر پایه Red Hat ساخته شدند. تفاوت کلیدی اینجاست که Fedora، پیش از ورود به دنیای حرفه‌ای و تبدیل‌شدن به Red Hat Enterprise Linux (نسخه سازمانی ردهت)، نقش یک سکوی آزمایشی را ایفا می‌کند. این ویژگی فدورا را به گزینه‌ای عالی برای یادگیری و توسعه نرم‌افزار تبدیل کرده است. دانش‌آموزان، دانشجویان و برنامه‌نویس‌ها، از طرفداران این نسخه هستند. فدورا همواره از جدیدترین و بهترین بسته‌های نرم‌افزاری RPM بهره می‌برد و سال‌هاست که از DNF به‌عنوان مدیر بسته پیش‌فرض استفاده می‌کند.

۸. Kali Linux: توزیع مقاوم و امن لینوکس مقابل حملات سایبری

Kali Linux ، توزیع قدرتمند لینوکس مبتنی‌بر دبیان، که توسط Offensive Security طراحی و ارائه شده است، میان متخصصان و علاقه‌مندان به‌عنوان ابزاری ایده‌آل امنیت سایبری و آزمایش نفوذ شناخته می‌شود. کالی لینوکس به‌طور پیش‌فرض با مجموعه‌ای بی‌نظیر از ابزارهای قدرتمند مانند Nmap، Metasploit Framework ،Maltego و Aircrack-ng ارائه می‌شود و به شما امکان می‌دهد سیستم‌، شبکه‌ و برنامه‌های کاربردی را به‌طور کامل اسکن، تست و آنالیز کنید.

توزیع کالی به‌عنوان انتخابی محبوب میان متخصصان امنیت سایبری در سراسر جهان شناخته می‌شود. این محبوبیت به‌دلیل پایداری، انعطاف‌پذیری و تعهد توسعه‌دهندگان آن به ارائه به‌روزرسانی‌های منظم و ابزارهای جدید است. فرقی نمی‌کند در ابتدای مسیر یادگیری امنیت سایبری باشید یا یک متخصص باتجربه، کالی لینوکس ابزار و منابع آموزشی لازم برای ارتقا مهارت‌های شما دراختیارتان قرار می‌دهد. جدیدترین نسخه کالی لینوکس، Kali 2020.2، با بهره‌گیری از سیستم مدیریت بسته APT، تجربه‌ای روان و کاربرپسند را برای شما به ارمغان می‌آورد.

۹. Arch Linux: مخصوص کاربران حرفه‌ ای و متخصصان لینوکس

کاربران حرفه‌ای و متخصصان لینوکس که روی نرم‌افزار و خدماتی که استفاده می‌کنند، حساسیت ویژه‌ای دارند، با این توزیع آشنا هستند. Arch Linux ، یک توزیع کاربرپسند و انعطاف‌پذیر است که به شما امکان می‌دهد تا سیستم‌عامل را مطابق با نیاز خود شخصی‌سازی کنید. به عبارت دیگر، Arch برای افرادی ساخته شده است که در دنیای لینوکس، کارکشته هستند. توزیع Arch از یک مدل به‌روزرسانی دائمی به اسم Rolling Release استفاده می‌کند؛ یعنی هربار که شما بسته‌های نرم‌افزاری را روی ترمینال به‌روز می‌کنید، کل سیستم‌عامل نیز به جدیدترین نسخه خود آپدیت می‌شود.

در این توزیع لینوکس از یک ابزار قدرتمند به اسم Pacman برای مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری استفاده می‌شود. علاوه‌براین، شما می‌توانید از AUR (مخزن کاربری Arch) که یک دنیای وسیع از نرم‌افزارهای کاربرمحور است، استفاده کنید.

۱۰. OpenSUSE: توزیع لینوکس برای برنامه‌ نویسان و مدیران سیستم

OpenSUSE یک پروژه همکاری‌کننده پیشرفته و همه‌جانبه است که دو گزینه عالی از دنیای SUSE را به شما ارائه می‌دهد:

• OpenSUSE Leap: یک توزیع پایدار که برای کاربران کامپیوترهای شخصی، توسعه و آزمایش در شرکت‌ها ساخته شده است. این ویژگی‌ها، Leap را به انتخابی ایده‌آل برای مدیران سیستم و توسعه‌دهندگان متن‌باز تبدیل می‌کند.
• OpenSUSE Tumbleweed: نزدیک‌ترین توزیع OpenSUSE به دنیای نرم‌افزارهای داغ و به‌روز، Tumbleweed است. این توزیع با دریافت مداوم آخرین به‌روزرسانی‌ها، جدیدترین نرم‌افزارها و محیط‌های توسعه یکپارچه (IDE) را در اختیار کاربران قرار می‌دهد.

نصب و استفاده از جدیدترین برنامه‌های اداری، کامپایلر GCC و هسته سیستم‌عامل با Tumbleweed به‌سادگی آب خوردن است. همین ویژگی، OpenSUSE را به گزینه‌ای عالی برای کاربران حرفه‌ای و توسعه‌دهندگان نرم‌افزار تبدیل می‌کند. OpenSUSE از YaST، به‌عنوان مدیریت بسته قدرتمند برای نصب و مدیریت نرم‌افزار استفاده می‌کند.

مقایسه بین انواع توزیع‌ لینوکس در یک نگاه

انتخاب توزیع مناسب لینوکس ممکن است یک چالش اساسی باشد؛ به‌خصوص با وجود تنوع زیاد و ویژگی‌های منحصربه‌فرد هرنسخه، کار سخت‌تر می‌شود. برای کمک به شما در این انتخاب، مهم‌ترین ویژگی‌های ۱۰ توزیع محبوب لینوکس را در قالب یک جدول مقایسه‌ای کامل جمع‌آوری کردیم:

به‌عنوان راهنما درنظر داشته باشید که اگر مبتدی هستید، اوبونتو یا Linux Mint گزینه‌های مناسبی برای شروع هستند. درصورتی‌که دنبال امنیت بالا هستید، Kali Linux یا CentOS را انتخاب کنید. اگر توسعه‌دهنده هستید، سراغ Fedora یا Arch Linux بروید. برای کارهای سرور، RHEL یا CentOS گزینه‌های حرفه‌ای و پایدار هستند.

معیارهای انتخاب توزیع لینوکس مناسب

انتخاب توزیع لینوکس شبیه انتخاب لباس است؛ باید ببینید کدامیک به کارتان می‌آید و با کدام احساس راحتی حین کار دارید. چند معیار کلیدی و مهم را در ادامه معرفی‌ خواهیم کرد که برای تصمیم‌گیری بهتر کمکتان می‌کند. 

• راحتی در استفاده

اوبونتو (Ubuntu) و لینوکس مینت (Linux Mint) با رابط کاربری ساده و راه‌اندازی سریع، راهنمای شما در دنیای لینوکس هستند. با این توزیع‌ها، دیگر لازم نیست نگران پیچیدگی‌های اولیه باشید.

• منابع سخت‌افزاری

سیستمی که قصد نصب لینوکس روی آن دارید، چه میزان قوی است؟ انتخاب توزیع قدرتمند برای یک سیستم قدیمی مانند این است که موتور بنز را روی بدنه ماشین ژیان سرهم‌بندی کنید. توزیع‌های سبک‌وزن مثل (Xubuntu) و (Lubuntu) برای سخت‌افزارهای قدیمی یا ضعیف‌تر ساخته شدند. این نسخه‌ها بدون افت امکانات، عملکرد روانی را برای سیستم شما تضمین می‌کنند.

• سازگاری سخت‌افزاری

مطمئن شوید توزیع لینوکس موردنظرتان، سخت‌افزار شما را پشتیبانی کند؛ به‌خصوص اگر قطعات جدید یا کم‌یابی دراختیار دارید. نسخه‌هایی مثل اوبونتو و فدورا، معمولاً با اکثر سخت‌افزارها و درایورها سازگاری دارند.

• جامعه پشتیبان

یک جامعه کاربری پرشور و فعال نجات‌دهنده است. توزیع‌هایی با جامعه بزرگ و پویا مثل اوبونتو و آرچ لینوکس، فروم‌های گفتگو و مستندات مفیدی را دراختیارتان قرار می‌دهد. با خیال راحت می‌توانید سؤالاتتان را بپرسید و از تجربیات سایر کاربران استفاده کنید.

• علاقه‌مندی‌ شخصی

در آخر، به علاقه‌ خودتان نگاه کنید. دوست دارید یک سیستم پیشرفته و به‌روز داشته باشید یا ثبات و پایداری امر مهم‌تری برای شما است؟ شاید هم دنبال شخصی‌سازی و انعطاف‌پذیری هستید. در هرحال، برای هرنیازی، لینوکس توزیع خاصی ارائه کرده است.

مدیریت بسته‌ ها و نرم افزارها در لینوکس

برای نصب و مدیریت نرم‌افزارها، به ابزارهای ویژه‌ای به اسم «مدیر بسته یا Package Manager» نیاز داریم. هرکدام از این پکیج منیجرها، روش خاص خود را برای مدیریت بسته نرم‌افزارها در لینوکس دارند. به‌طورکلی، پکیج منیجرها به شما کمک می‌کنند تا نرم‌افزار را به‌راحتی روی سیستم‌عامل لینوکس خودتان نصب، به‌روزرسانی و حذف کنید. در ادامه، به چند نمونه از مدیر بسته‌های رایج توزیع‌ لینوکس اشاره خواهیم کرد.

APT: ابزار مدیریت پکیج برای دبیان و اوبونتو

• توزیع‌های قابل‌استفاده: اوبونتو، دبیان و کالی لینوکس
• دستورات: apt, apt-get, apt-cache
• ابزار مدیریت پکیج پایه‌ای: dpkg
• فرمت فایل پکیج: .deb

APT مخفف عبارت Advanced Package Tool یک سیستم مدیریت پکیج برای دبیان، اوبونتو و توزیع‌های مشابه لینوکس است. این ابزار به‌عنوان یک رابط کاربری برای dpkg عمل می‌کند. dpkg برای نصب، مدیریت و نمایش اطلاعات پکیج‌های .deb مورداستفاده قرار می‌گیرد. اکثر توزیع‌هایی که از APT استفاده می‌کنند، مجموعه‌ای از ابزارهای خط فرمان نیز برای برقراری ارتباط با APT دارند. این ابزارها شامل apt-get ، apt-cache هستند.

DNF: مدیریت بسته های نرم افزاری در CentOS/RHEL 8 و فدورا

• نسخه‌های قابل استفاده: CentOS/Redhat 8، فدورا ۲۲ و نسخه‌های بالاتر
• ابزار مدیریت بسته‌های پایه: RPM (مدیریت بسته‌های RPM)
• دستورات: dnf (پیش‌فرض)، yum (سازگار با dnf)
• فرمت فایل بسته: rpm

DNF مخفف «Dandified YUM» یا به زبان ساده، «یامِ آراسته» جانشینِ YUM است. درست شبیه YUM، دی‌ان‌اف یک رابط کاربری آسان برای مدیریت بسته‌های RPM در سیستم‌عامل‌های CentOS ،Redhat، فدورا و بسیاری از توزیع‌های دیگر لینوکس فراهم می‌کند. DNF نسبت به YUM پیشرفته‌تر است و عملکرد بهتر، راهکار سریع‌تر و مستندات جامع‌تر برای رابط برنامه‌نویسی دارد.

YUM: مدیریت بسته نرم افزاری در CentOS/RHEL 7 و نسخه های قدیمی‌ تر

• توزیع‌های تحت پوشش: RHEL/CentOS 7، فدورا ۲۱ و نسخه‌های قدیمی‌تر
• ابزار مدیریت بسته پایه: RPM
• فرمت فایل بسته: rpm
• دستور: yum

YUM مخفف Yellowdog Updater Modified یک ابزار مدیریت بسته نرم‌افزاری برای توزیع‌های قدیمی‌تر لینوکس مبتنی‌بر RHEL (مثل CentOS 7) و فدورای قدیمی‌ است. YUM یک رابط کاربری ساده روی قابلیت‌های پیچیده‌تر مدیریت بسته RPM (مدیریت‌کننده بسته RPM) ارائه می‌دهد. در توزیع‌های جدیدتر مبتنی‌بر RPM مثل CentOS 8 و RHEL 8 ،YUM با جایگزین قدرتمندترش، یعنی DNF، جایگزین شده است.

Zypper: مدیریت بسته ها در openSUSE

• توزیع‌های تحت پوشش: openSUSE
• ابزار مدیریت بسته پایه: ZYpp
• فرمت فایل بسته: rpm
• دستور: zypper

Zypper یک ابزار خط فرمان برای مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری در توزیع‌های Linux مخصوص openSUSE است. شبیه به DNF و YUM، بسته‌ها با پسوند .rpm ذخیره می‌شوند، با این حال Zypper به جای RPM با کتابخانه ZYpp (یا libzypp) کار می‌کند. 

pacman نرم افزار مدیریت بسته مبتنی بر Arch

• توزیع‌های تحت پوشش: Arch و Manjaro
• فرمت فایل بسته: xz
• دستور: pacman

بسته‌ها در Arch به‌صورت فایل‌های فشرده (tarball) با پسوند .tar.xz یا فرمت‌های فشرده‌ مشابه ذخیره می‌شوند. به همین دلیل، معمولاً حجم کمتری نسبت به فرمت‌های بسته‌ دیگر دارند. ویژگی خاص pacman این است که علاوه‌بر مدیریت بسته‌ها، یک سیستم ساخت (build system) به نام ABS (Arch Build System) نیز همراه خود دارد. این سیستم به شما امکان می‌دهد بسته‌ها را علاوه‌بر مدیریت، خودتان کامپایل کنید.

مدیریت بسته ها با Portage در Gentoo

در دنیای لینوکس، Gentoo با رویکردی منحصربه‌فرد در مدیریت بسته‌ها شناخته می‌شود. به‌جای استفاده از بسته‌های باینری آماده که در سایر توزیع‌ها رایج است، Gentoo از اسکریپت‌های پوسته‌ای به نام ebuild بهره می‌گیرد. این اسکریپت‌ها، قلب تپنده‌ Portage هستند. ابزار خط فرمانی emerge رهبر ارکستر این ماجراست. با دستور emerge می‌توانید ebuildها را اجرا کنید تا بسته‌های نرم‌افزاری موردنیازتان را به‌طور مستقیم از سورس کد کامپایل و نصب نمایید. 

امنیت در توزیع‌ های لینوکس

هرچند لینوکس به دلیل امنیت بالا و ماهیت متن‌باز خود شناخته شده است، اما دربرابر تمام حملات سایبری مقاوم نیست. رایج‌ترین مشکلات امنیتی در لینوکس شامل افزایش سطح دسترسی (privilege escalation)، خرابی حافظه (memory corruption) و افشای اطلاعات (information disclosure) است. مهاجمین سایبری از این آسیب‌پذیری‌ها برای دسترسی غیرمجاز به سیستم‌های لینوکس و سرقت اطلاعات استفاده می‌کنند.

طبق گزارش‌های پایگاه ملی آسیب‌پذیری‌ها (NVD) و Crowdstrike، تعداد آسیب‌پذیری‌های لینوکس درحال افزایش است. برای مثال، در سال ۲۰۲۰ حدود ۱۹۵۸ آسیب‌پذیری برای لینوکس گزارش شده است. این رقم در سال ۲۰۲۱ با رشدی ۳۵ درصدی در زمینه بدافزارهای هدفمند برای لینوکس نسبت به سال قبل همراه بود. در سال ۲۰۲۲ تعداد بدافزارهای جدید لینوکس به حدود ۱.۷ میلیون رسید که رشدی ۶۵۰ درصدی را نسبت به سال قبل نشان می‌دهد. 

با به‌روز نگه‌داشتن سیستم‌عامل و نرم‌افزارهای خود، می‌توانید از بسیاری از این آسیب‌پذیری‌ها در امان باشید. همچنین، استفاده از یک فایروال و نرم‌افزار آنتی‌ویروس قوی، به محافظت از سیستم شما دربرابر حملات سایبری کمک می‌کند.

جمع بندی: آشنایی با دنیای متنوع توزیع لینوکس

انواع توزیع لینوکس برای هرسلیقه و نیازی، از کاربران مبتدی تا کارکشتگان امنیت سایبری، حرفی برای گفتن دارد. در این مقاله، به معرفی ۱۰ نمونه از کاربردی‌ترین توزیع‌های لینوکس پرداختیم و معیارهای مهم برای انتخاب مناسب‌ترین توزیع همراه با بسته‌های مدیریت و امنیت لینوکس را بررسی کردیم. لینوکس به‌عنوان هسته اصلی یک سیستم‌عامل، مانند اسکلت عمل می‌کند. توزیع‌های لینوکس، همچون لباس‌های تن‌پوش این هسته با ارائه مجموعه‌ای از نرم‌افزارها و ابزارها، کارایی و تجربه کاربری مناسبی را به ارمغان می‌آورند.