دستورات لینوکس؛ فهرستی از دستورات پرکاربرد لینوکس

دستورات لینوکس از جمله قابلیت‌های ارزنده در این سیستم عامل به شمار می‌روند. با استفاده از این دستورات می‌توان به صورت بهینه و در سریعترین زمان ممکن عملیات‌ها را انجام داد و بیشترین بازدهی را از لینوکس به دست آورد. مطمئنا، در ابتدای کار استفاده از این دستورات کمی مشکل خواهد بود چرا که تسلط به آن‌ها زمان‌بر است. اما پس از چند بار استفاده از دستورات سیستم عامل لینوکس در ترمینال به راحتی می‌توانید کارها را با آن‌ها انجام دهید.  

سیستم عامل لینوکس و اهمیت یادگیری دستورات ترمینال

یادگیری دستورات لینوکس یک مهارت اساسی و بسیار مهم در دنیای کنونی به حساب می‌آید. باید به این نکته اشاره کنیم که با یادگیری این قابلیت‌ها به قدرت و انعطاف‌پذیری بیشتری در استفاده از لینوکس دست پیدا می‌کنید. این مزیت مهم است به خصوص زمانی که قصد مدیریت سیستم‌ها، خودکارسازی وظایف و رفع مشکلات را دارید. 

دقت در این نکته حائز اهمیت است که مدیریت سرورها، سیستم‌های نهفته یا حتی محیطهای توسعه با استفاده از دستور نویسی در ترمینال امکان‌پذیر است. در بسیاری از موارد نیاز است تا با استفاده از کدهای تعیین شده با سیستم سخت افزاری ارتباط بگیرید و خروجی مورد نظر را از آن دریافت کنید. 

قدرت و انعطاف پذیری بالا

قدرت و انعطاف‌پذیری بالا که از طریق ترمینال Shell در اختیار شما است، یک مزیت مهم خواهد بود. با دستورات لینوکس به صورت مستقیم و دقیق با سیستم عامل تعامل دارید و محیط ترمینال ابزارهای متنوعی را برای مدیریت فایل‌ها، پردازش‌ها و تنظیمات سیستم در اختیار شما قرار خواهد داد. 

مدیریت و عیب یابی سیستم 

مدیریت و عیب‌یابی سیستم‌هایی که روی سرور یا کلاود قرار دارند، در اغلب موارد بدون رابط گرافیکی است. در این مورد، دستورات ترمینال لینوکس ابزار اصلی برای مدیریت و عیب‌یابی سیستم‌ها به حساب خواهد آمد. 

خودکار سازی عملیات 

پس از یادگیری این قابلیت‌های لینوکس مزیت مهمی در اختیار شما است. این مزیت که در دنیای امروزی فناوری اهمیت بالایی دارد، همان خودکارسازی عملیات با اسکریپت نویسی است. با نوشتن یک اسکریپت ساده می‌توانید کارهای بسیار زمان‌بر و پیچیده را تنها در چند ثانیه به انجام برسانید. 

دستورات پایه لینوکس

دستورات لینوکس شامل طیف وسیعی از کدهای ترمینال هستند که با استفاده از آن‌ها می‌توان بحث‌های Basic سیستم عامل را به انجام رساند. برای مثال، دستور ls برای نمایش محتوای یک فولدر به کار می‌رود و این در حالی است که از دستور cd می‌توان برای تغییر آدرس دایرکتوری استفاده کرد. 

دستوراتی مانند chown یا ps نیز از دستورات پایه‌‌ای لینوکس به حساب می‌آیند که در ادامه با آن‌ها بیشتر آشنا خواهیم شد. 

مدیریت فایل ها و دایرکتوری ها

مدیریت فایل‌‌ها و دایرکتوری‌ها در لینوکس یکی از مهم‌ترین وظایف کاربران و مدیران سیستم عامل است. لینوکس برای این کار دستورات مختلفی را فراهم می‌کند که با وارد کردن آن‌ها در ترمینال به راحتی می‌توان عملیات مدیریت فایل‌ها و پوشه‌ها را به انجام رساند. 

این عملیات‌ها شامل ایجاد، تغییر نام، کپی، انتقال، حذف و مشاهده محتوای فایل‌ها و دایرکتوری‌ها خواهد بود. 

دستور mkdir 

برای ایجاد یک دایرکتوری می‌‌توان از دستور mkdir در ترمینال استفاده کرد. با وارد کردن کد زیر می‌توانید یک دایرکتوری با نام new_directory بسازید:

mkdir new_directory

یکی از بهترین دستورات لینوکس برای مدیریت فایل‌ها و دایرکتوری‌ها cd است. این دستور کمک خواهد کرد تا بتوان به راحتی مسیر فولدرها را تغییر داد و در هر یک از آن‌ها عملیات مورد نیاز را انجام داد. 

در سیستم عامل اوبونتو می‌توان از این دستور به صورت زیر استفاده کرد:

cd example_directory

در صورتی که هدف شما مشاهده محتویات یک دایرکتوری در لینوکس باشد، یک دستور کاربردی برایتان آماده شده است. شما می‌توانید با ls به این مزیت دسترسی داشته باشید:

ls

یک دستور بسیار کاربردی نیز در لینوکس وجود دارد که با استفاده از آن می‌توان محتویات یک دایرکتوری را به صورت مفصل مشاهده کرد. زمانی که هدف شما مشاهده جزئیات دسترسی یک فولدر یا سایر اطلاعات آن است، می‌توانید از این دستور به راحتی استفاده کنید:

ls -l

در صورتی که از دستور لینوکس cd با استفاده از دو نقطه استفاده کنید، مسیر دایرکتوری یک قدم به قبل باز خواهد گشت. در این مثال مسیر فولدر example_directory است که با وارد کردن cd .. می‌توان به فولدر قبلی بازگشت:

cd ..

برای مشاهده مسیر دایرکتوری به راحتی می‌توان از دستور pwd استفاده کرد:

pwd

مدیریت مجوز ها و مالکیت ها

در سیستم عامل لینوکس بحث‌های امنیتی یکی از مهم‌ترین قابلیت‌ها به شمار می‌روند. کار تغییر مجوزها را می‌توان با استفاده از دستورات لینوکس مانند chmod به انجام رساند. 

هر دایرکتوری در لینوکس دارای سه نوع دسترسی است که به صورت Read، Write و Execute خواهند بود. 

دستور chmod o+r 

با استفاده از دستور chmod o+r می‌توان مجوز خواندن را به دیگران اعطا کرد. برای مثال، دستور زیر این مجوز را ارائه خواهد داد:

chmod o+r 1.txt

دستور chmod u+x 

امکان ارائه مجوز دسترسی برای اجرای یک فایل وجود دارد. با استفاده از دستور زیر در ترمینال لینوکس به راحتی می‌توانید این کار را انجام دهید:

chmod u+x 1.txt

دستور chown

دستورات لینوکس امکانات بسیاری را در اختیار شما قرار می‌دهند که یکی از بهترین آن‌ها chown خواهد بود. با استفاده از این قابلیت می‌توانید مالکیت یک فایل را به کاربر دیگری منتقل کنید:

sudo chown user 1.txt

نظارت و مدیریت پردازش ها

مدیریت پردازش‌ها در لینوکس از طریق دستورات مختلفی انجام خواهد شد. این دستورات لینوکس به شما اجازه می‌دهند تا اطلاعات مطمئن و کاملی را در مورد پردازش‌های در حال اجرا، میزان مصرف منابع و نظارت روی آن‌ها به دست آورید. 

دستور ps 

با استفاده از دستور لینوکس ps می‌توانید به راحتی پردازش‌های در حال اجرا را مشاهده کنید. این قابلیت به خصوص زمانی که هدف بهینه‌سازی سیستم یا تحلیل ابزارهای در حال اجرا را دارید کاربردی خواهد بود:

ps

دستور ps aux 

با استفاده از کیورد aux به همراه دستور ps می‌توان اطلاعات کامل‌تری را در مورد پردازش‌ها به دست آورد. در این مورد، a برای نمایش اطلاعات پردازشی کامل، u برای نمایش جزییات بیشتر و x برای نمایش اطلاعات در ترمینال به کار می‌رود:

ps aux

دستور kill

یک قابلیت مهم در لینوکس در مورد مدیریت پردازش‌ها وجود دارد. با استفاده از kill به راحتی می‌توان یک پردازش را در آن واحد متوقف کرد و این کار با استفاده از شناسه مورد نظر خواهد بود:

kill 10549

کار با شبکه و دستورات مرتبط

در لینوکس، کار با شبکه شامل دستورات و ابزارهایی است که برای مدیریت و پیکربندی ارتباطات شبکه استفاده می‌شود. این دستورات به شما اجازه می‌دهند تا وضعیت شبکه را بررسی کنید، پیکربندی کنید و مشکلات احتمالی را شناسایی و رفع کنید. 

دستور ifconfig

دستور ifconfig برای نمایش اطلاعات مربوط به رابط های شبکه مورد استفاده قرار خواهد گرفت. البته، نیاز است تا قبل از هر کاری ابزار net-tools را روی سیستم خود نصب کنید:

sudo apt install net-tools

با وارد کردن دستور زیر در ترمینال می‌توانید اطلاعات مرتبط با شبکه را مشاهده کنید:

ifconfig

دستور hostname 

با استفاده از این دستور می‌توانید هاست خود را مشاهده کنید. در این‌جا هاست ubuntu است:

hostname

دستور ping 

دستور ping برای بررسی دسترسی به یک آدرس IP یا دامنه از طریق ارسال بسته‌های ICMP مورد استفاده قرار می‌گیرد:

ping google.com

پشتیبان گیری و بازیابی داده ها

پشتیبان‌گیری و بازیابی داده‌ها از اجزای کلیدی مدیریت سیستم‌ها و پایگاه‌های داده است. در لینوکس، روش‌ها و ابزارهای مختلفی برای انجام پشتیبان‌گیری و بازیابی وجود دارد. در ادامه، به بعضی از رایج‌ترین ابزارها و روش‌ها برای پشتیبان‌گیری و بازیابی داده‌ها در لینوکس پرداخته می‌شود:

دستور tar 

ابزار tar برای فشرده‌سازی و آرشیو کردن فایل‌ها و دایرکتوری‌ها استفاده می‌شود:

tar -cvzf backup.tar.gz 1.txt

دستور tar extract 

از دستور tar می‌توان برای خارج کردن یک فایل از حالت فشرده نیز استفاده کرد. به صورت زیر می‌توانید از این دستور استفاده کنید:

tar -xvf backup.tar.gz

رفع اشکال و دیباگ کردن در لینوکس

اگر برنامه‌نویس هستید مطمئنا نیاز به ابزارهای اشکال‌زدایی و دیباگینگ هم دارید. در این مورد gdb یکی از بهترین ابزارها به شمار می‌رود که قبل از استفاده می‌توان آن را به راحتی نصب کرد:  

sudo apt-get install gdb

برای شروع استفاده از gdb می‌توانید یک کد سی نوشته و آن را کامپایل کنید. در نهایت، با وارد کردن کد زیر در مسیر پروژه می‌توان برنامه کامپایل شده را دیباگ کرد:

gdb ./a.out

جمع بندی 

دستورات لینوکس شامل طیف وسیعی از کدهای ترمینال هستند که پس از تسلط به آن‌ها مزایای بسیاری را در اختیار خواهید داشت. شاید در ابتدای کار یادگیری این دستورات برایتان کمی دشوار باشد اما در ادامه می‌توانید با سرعت بهتری از این قابلیت‌ها استفاده کنید. تفاوتی ندارد که از کدام نسخه از لینوکس استفاده خواهید کرد. نیاز است تا برای استفاده بهینه و سریع از لینوکس به این موارد تسلط پیدا کنید.